Κατευθυντήριες οδηγίες για την πιστή τήρηση και εφαρμογή των κανόνων υγιεινής στα κυλικεία και τις καντίνες απέστειλε προς τους Διευθυντές και τις Διευθύντριες Δημόσιων και Ιδιωτικών Δημοτικών, Γυμνασίων και Λυκείων της Βόρειας Αθήνας η αρμόδια υπηρεσία Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας Βόρειου Τομέα Αθηνών. Οι οδηγίες περιλαμβάνουν και αναλυτικό κατάλογο με τα προϊόντα που επιτρέπεται να διατίθενται με την επισήμανση ότι το σχολικό κυλικείο μπορεί να γίνει εργαλείο Διατροφικής Αγωγής και Προαγωγής της Υγείας αν συνεργαστούν αρμονικά ο Σύλλογος Καθηγητών ή Δασκάλων, ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, ο Σύλλογος των Μαθητών.
Από τα κυλικεία έχουν αποβληθεί προϊόντα που ευθύνονται κατά κύριο λόγο για την παιδική παχυσαρκία, όπως είναι οι τσίχλες, οι καραμέλες και τα αλλαντικά. Πλέον επιτρέπεται μόνο η χρήση της βραστής γαλοπούλας, ενώ τα σάντουιτς μπορούν να εμπλουτίζονται με ελιές χωρίς κουκούτσι ή πάστα ελιάς, βραστό αυγό και λαχανικά, ενώ απαγορεύονται η μαγιονέζα και η μαργαρίνη. Στο «μενού» των κυλικείων, εκτός από τα φρούτα, έχουν προστεθεί και οι σαλάτες, γεγονός που σηματοδοτεί την επιβαλλόμενη στροφή προς τη μεσογειακή διατροφή. Επισημαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς θα πραγματοποιούνται αιφνιδιαστικοί – δειγματοληπτικοί έλεγχοι
Κατάλογος με τα επιτρεπόμενα προϊόντα
- Φρούτα – Λαχανικά
- Φρέσκα φρούτα-λαχανικά, ανάλογα με την εποχή (π.χ. μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, μανταρίνια, μπανάνα, βερίκοκα, ροδάκινο κ.λπ.), καλά πλυμένα και συσκευασμένα, σε ατομική μερίδα
- Αποξηραμένα φρούτα (π.χ. βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες, μπανάνες κ.λπ.), χωρίς προσθήκη ζάχαρης, συσκευασμένα, σε ατομική μερίδα, έως 50 γρ.
- Φυσικός χυμός φρούτων, ή και λαχανικών, που παρασκευάζεται, εντός των κυλικείων – καντινών. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη σακχάρων, ή άλλων γλυκαντικών ουσιών. Συστήνεται να είναι δυνατή η κατανάλωσή του, άμεσα, μετά την παρασκευή του, σε ποτήρια μιας χρήσης ανακυκλώσιμου υλικού
- Φρουτοσαλάτα, που παρασκευάζεται, εντός των κυλικείων – καντινών, από φρέσκα, καλά πλυμένα φρούτα εποχής. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη – σακχάρων, ή άλλων γλυκαντικών ουσιών
- Σαλάτα από φρέσκα, καλά πλυμένα λαχανικά, που παρασκευάζεται, εντός των κυλικείων – καντινών, χωρίς προσθήκη αλατιού. Επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιόλαδου, ξυδιού, ή λεμονιού
- Συσκευασμένοι φυσικοί χυμοί φρούτων και ομοειδών προϊόντων, χωρίς συντηρητικά και χωρίς προσθήκη ζάχαρης, σε ατομική συσκευασία, έως και 330ml.
- Γαλακτοκομικά
- Γάλα τυποποιημένο, παστεριωμένο, σε ατομική συσκευασία, έως 500ml, πλήρες και ημιαποβουτυρωμένο (1,5%-1,8% λιπαρά)
- Σοκολατούχο γάλα, με χαμηλά λιπαρά (max.1,8%), σε συσκευασία έως 250ml
- Γιαούρτι τυποποιημένο (έως 5% λιπαρά), χωρίς πρόσθετα σάκχαρα, σε ατομική μερίδα, έως 200 γρ.
- Ροφήματα, από συνδυασμούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων, που θα παρασκευάζονται, στο κυλικείο. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης. Απαγορεύεται η διάθεση άλλων τυποποιημένων ανάλογων ροφημάτων καθώς και η χρήση έτοιμης σκόνης, για την παρασκευή τους
- Τυριά, πολύ σκληρά, σκληρά, ημίσκληρα, μαλακά τυριά. Συστήνονται τυριά παραδοσιακά και ελληνικά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Εξαιρούνται τα ανακατεργασμένα τυριά, ή τηγμένα τυριά και ανακατεργασμένα τυριά, με αλειφώδη υφή.
- Αρτοσκευάσματα – Αρτοπαρασκευάσματα
- Κουλούρι σησαμένιο ολικής άλεσης, πλούσιο, σε φυτικές ίνες, ή λευκό
- Κριτσίνια ολικής άλεσης, πλούσια, σε φυτικές ίνες, ή λευκά, σε ατομική συσκευασία, έως 50 γρ.
- Φρυγανιές ολικής άλεσης, πλούσιες σε φυτικές ίνες, ή λευκές, σε ατομική συσκευασία, έως 50 γρ.
- Κράκερς ολικής άλεσης, πλούσια, σε φυτικές ίνες, ή λευκά, σε ατομική συσκευασία, έως 50 γρ.
Τα παραπάνω αρτοπαρασκευάσματα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προδιαγραφές: Κορεσμένα λιπαρά, έως 3%, Τράνς λιπαρά, έως 0,1 %, Νάτριο, έως 0,5%.
- Μουστοκούλουρα σε ατομική μερίδα, έως 60 γρ.
- Σταφιδόψωμο σε ατομική μερίδα έως 60 γρ.
- Μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης, σε ατομική μερίδα έως 40 γρ. η οποία να πληρεί τις ακόλουθες προδιαγραφές: Κορεσμένα λιπαρά, έως 3%, Τράνς λιπαρά, έως 0,1%, Νάτριο, έως 0,5%.
- Τυρόπιτα – πίτα λαχανικών σε ατομικές μερίδες των 120 γρ. και με συγκεκριμένες προδιαγραφές: α. Η λιπαρή ύλη για τη ζύμη – φύλλο πρέπει να είναι αποκλειστικά ελαιόλαδο, μαλακή μαργαρίνη ή φυτικά έλαια, όπου το τελικό προϊόν δεν πρέπει να ξεπερνάει το 30% σε συνολικά λιπαρά και το 0,1% σε trans λιπαρά. β. Το τυρί που θα χρησιμοποιείται στις τυρόπιτες, θα πρέπει να αποτελεί, τουλάχιστον, το 40% του συνολικού βάρους. Συστήνονται τυριά παραδοσιακά και ελληνικά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Απαγορεύεται η χρήση τετηγμένων τυριών.
- Πίτσα, με τις παρακάτω προδιαγραφές: Για τη βάση, τα επιτρεπόμενα υλικά είναι αλεύρι, μαγιά, αβγό, γιαούρτι, αλάτι και μυρωδικά βότανα. Απαγορεύεται η χρήση ενισχυτικών γεύσης, όπως το γλουταμινικό μονο-νάτριο. Για τη γέμιση, τα επιτρεπόμενα προϊόντα είναι τυρί, τομάτα, πιπεριές, μανιτάρια, κρεμμύδι, καλαμπόκι. Δεν επιτρέπεται η χρήση σάλτσας και αλλαντικών.
- Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60 γρ) με τις παρακάτω προδιαγραφές: α) Η περιεκτικότητά τους σε Τράνς λιπαρά να μην υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων. β) Ανά 100 γρ προϊόντος: (α) η ζάχαρη να μην υπερβαίνει τα 10 γρ, (β) τα ολικά λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 10 γρ, (γ) τα κορεσμένα λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 5 γρ και (δ) το νάτριο να μην υπερβαίνει τα 0,5 γρ.
- Σάντουιτς
- Τα σάντουιτς/τοστ μπορούν να παρασκευάζονται, με συνδυασμούς τροφίμων των επόμενων παραγράφων. Μπορούν να είναι τυποποιημένα, ή να παρασκευάζονται, στο χώρο του κυλικείου-καντίνας αυθημερόν.
- Επιτρέπεται η χρήση όλων των ειδών ψωμιού, ολικής άλεσης, πλούσιο, σε φυτικές ίνες, ή λευκό, όπως ψωμάκι ατομικό, ψωμί για τοστ, μπαγκέτα, ελληνική πίτα, αραβική πίτα, σησαμένιο κουλούρι. Συστήνεται το ψωμί ολικής άλεσης. Δεν επιτρέπεται το μπριος, το κρουασάν, ή το πιροσκί. Η ελληνική πίτα δεν πρέπει να περιέχει γλυκουρονικό νάτριο.
- Δεν επιτρέπεται η χρήση άλλων αλλαντικών, εκτός από βραστή γαλοπούλα με κορεσμένα λιπαρά έως 1% και Νάτριο, έως 1%.
- Λαχανικά όλων των ειδών.
- Ελιές, χωρίς το κουκούτσι και πάστα ελιάς.
- Αβγό καλά βρασμένο.
- Από λιπαρές ύλες, επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιόλαδου.
- Επιτρέπεται η παρασκευή γλυκών σάντουιτς, με συνδυασμό των προαναφερομένων ψωμιών και με γέμιση 1 κουταλιά της σούπας μέλι, ή μέλι με ταχίνι.
- Επιτρέπεται η χρήση τυριών όπως αναφέρονται στην περίπτωση 2 Γαλακτοκομικά
- Γλυκίσματα
- Κρέμα και ρυζόγαλο, σε ατομικές μερίδες των 150 γρ. με περιεκτικότητα σε λίπος γάλακτος έως 4%
- Χαλβάς, σε ατομική μερίδα, έως 50 γρ
- Παστέλι, σε ατομική μερίδα έως 50 γρ
- Μέλι, σε ατομική μερίδα
- Σοκολάτα υγείας και γάλακτος, σε ατομική μερίδα, έως 30 γρ
- Δεν επιτρέπεται η διάθεση τσιχλών και καραμελών.
- Υγρά Τρόφιμα
- Εμφιαλωμένο νερό
- Καφές, μόνο για το προσωπικό
- Δεν επιτρέπεται η διάθεση αναψυκτικών
Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσια και Λύκεια) επιτρέπονται:
- οι ξηροί καρποί όλων των ειδών, χωρίς προσθήκη αλατιού, ή ζάχαρης, σε ατομική συσκευασία, έως 50 γρ. Δεν επιτρέπονται οι τηγανισμένοι ξηροί καρποί
- τα αφεψήματα: χαμομήλι, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης, ή σύνθετων γλυκαντικών
Επιτρέπεται η διάθεση και «βιολογικών προϊόντων», όπως αυτά ορίζονται στους Κανονισμούς 834/2007 και 889/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, με την προϋπόθεση ότι αυτά εμπίπτουν, στον ανωτέρω κατάλογο.
Δεν επιτρέπεται η διάθεση λειτουργικών τροφίμων, ή συμπληρωμάτων διατροφής και προϊόντων, που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.
